Χολολιθίαση ή πέτρες στη χολή, ενα συχνο πρόβλημα

Η χολολιθίαση ή οι πέτρες στη χολή ή πέτρες στη χοληδόχο κύστη, όπως είναι πιο σωστό, αποτελεί πρόβλημα που αντιμετωπίζουν όλο και περισσότεροι άνθρωποι στις μέρες μας. Στο παρόν άρθρο, θα δούμε συνοπτικά κάποια στοιχεία σχετικά με την αιτιοπαθογένεια, την κλινική εικόνα, τη διάγνωση, τις επιπλοκές και τη θεραπεία της χολολιθίασης.

Η χολή ειναι υγρό που παράγεται στο ήπαρ και συμβάλλει στην πέψη της τροφής στο έντερο. Μετά την παραγωγή της στο ήπαρ, μεταφέρεται στο έντερο μεσω των χοληφόρων πόρων, ¨σωληνάκια τα οποία συνδέουν το ήπαρ με το λεπτό έντερο¨, ενώ ένα μέρος της αποθηκεύεται πάντα σε ένα ¨σάκο¨, τη χοληδόχο κύστη, ετοιμη για χρήση.

Διάφοροι λόγοι, όπως η διατροφή, η κληρονομικότητα, η παχυσαρκία, φάρμακα, διάφορες ασθένειες κ.α., έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία λίθων, δηλαδή μικρών πετρών μέσα στη χοληδόχο κύστη. Οι λίθοι αυτοί, ανάλογα με τη συστασή τους μπορεί να είναι χοληστερινικοί ή χολερυθρινικοί, ενώ ανάλογα με το μέγεθός τους μπορεί να έχουν τη μορφή λάσπης μικρολιθίασηςή μεγαλύτερων λίθων.

Οι λίθοι της χοληδόχου έχουν ως συνέπεια διάφορες καταστάσεις. Υπάρχει πιθανότητα να παραμένουν ασυμπτωματικοί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αν, όμως, ένας λίθος φράξει τον αυχένα, δηλαδή το σημείο εισόδου-εξόδου, της χοληδόχου κύστης, τότε θα προκληθεί μια κατάσταση γνωστή ως κολικός χοληφόρων, ενώ αν η απόφραξη παραμείνει, η φλεγμονή που θα δημιουργηθεί θα έχει ως αποτέλεσμα ένα επεισόδιο οξείας χολοκυστίτιδας. Εάν οι πέτρες ξεφύγουν από τον αυχένα της χοληδόχου και φράξουν τα χοληφόρα σε άλλο σημείο, θα δημιουργηθεί επεισόδιο οξείας χολαγγειίτιδας ή παγκρεατίτιδας, αν το κώλυμα εντοπίζεται στο σημείο με τη συμβολή του παγκρεατικού πόρου, που αποχετεύει το πάγκρεας.

Ποια όμως έιναι τα συμπτώματα των παραπάνω καταστάσεων? Ο κολικός χοληφόρων χαρακτηρίζεται από πόνο στο δεξιό άνω μέρος της κοιλιάς, ενώ η οξεία χολοκυστίτιδα εκτός από τον πόνο μπορεί να συνοδεύεται από μεγαλύτερη ή μικρότερη πυρετική κίνηση, αίσθημα ναυτίας ή έμετο, αύξηση λευκών αιμοσφαιρίων στη γενική αίματος, ηπατικών δεικτών και δεικτών φλεγμονής. Η χολαγγειίτιδα χαρακτηρίζεται από την τριάδα πυρετός με ρίγος, άλγος στο δεξί άνω μέρος της κοιλίας και ίκτερο, δηλαδή κίτρινη χροιά του δέρματος και των οφθαλμών. Μπορεί να παρατηρηθεί υπέρχρωση ούρων (σαν κονιάκ) και αποχρωματισμός κοπράνων (σαν στόκος). Η παγκρεατίτιδα είναι μια σοβαρή επιπλοκή της χολολιθίασης που εκδηλώνεται με πόνο στην περιοχή του επιγαστρίου(πάνω από το στομάχι), που μπορεί να αντανακλά στη μέση, πυρετό, αύξηση αμυλάσης στο αίμα και στα ούρα, λιπάσης κλπ. 

Η καλύτερη και πιο ειδική εξέταση για τη διάγνωση της χολολιθίασης είναι το υπερηχογράφημα άνω κοιλίας, εξέταση εύκολη και χωρίς καθόλου ακτινοβολία. Σε περίπτωση χολοκυστίτιδας εκτός από τις πέτρες, το υπερηχογράφημα θα αναδείξει σημεία φλεγμονής, όπως αύξηση του μεγέθους της χοληδόχου, του πάχους τοιχωματός της, υγρό πέριξ αυτής κ.α., ενώ και οι εξετάσεις αίματος βοηθούν στη διάγνωση. Εάν υπάρχει χολαγγειίτιδα ή παγκρεατίτιδα, μπορεί να χρειαστούν περισσότερες εξετάσεις, όπως αξονική τομογραφία κοιλίας, ercp ή mrcp.

Ποια όμως είναι η θεραπεία της χολολιθίασης. Καλύτερη και οριστική θεραπεία είναι η χολοκυστεκτομή, η αφαίρεση δηλαδή της χοληδόχου κύστεως μαζί με τους λίθους που περιέχονται σε αυτή. Με αυτό τον τρόπο, προλαμβάνονται οι σημαντικές επιπλοκές της χολολιθίαης, που μπορεί να εμφανιστούν ανά πάσα στιγμή, ακόμα κι αν αυτή παραμένει για καιρό ασυμπτωματική. Η χολοκυστεκτομη αν δεν συντρέχουν αντενδείξεις, γίνεται πλέον στις περισσότερες περιπτώσεις λαπαροσκοπικά, με μία νοσηλεία στο νοσοκομείο της τάξης των 2-3 ημερών και ο ασθενής επανέρχεται πολύ σύντομα στις καθημερινές του δραστηριότητες, χωρίς πρόβλημα. Αφού μάλιστα ακολουθήσει μία άλιπο, όσο γίνεται, δίαιτα για λίγες εβδομάδες, εν συνεχεία μπορεί να τρώει ελεύθερα ό,τι επιθυμει, χωρίς καμία ενόχληση.



εικόνα από Mayo clinic(www.mayoclinic.org/diseases-conditions/gallstones/symptoms-causes/syc-20354214)

 Η γ